Maatwerk is het doen aansluiten van werkinhoud en werkomgeving aan de noden en de sterktes van een medewerker. Maatwerk zorgt ervoor dat hij of zij langer en met meer voldoening kan werken. Er zijn grosso modo twee manieren om aan maatwerk te doen: via ‘mass customization’ (gestandaardiseerde keuzes) en I-deals (gepersonaliseerde keuzes). Een cafetariaplan is een voorbeeld van het eerste, een overeenkomst op maat van het tweede. Maatwerk is in principe mogelijk voor alle elementen van de arbeidsovereenkomst, dus ook voor loon.
I-deals sluiten over verloning is een glibberig pad. Ze ruiken naar favoritisme en discriminatie, omdat je ze bezwaarlijk openbaar kunt maken. Die openbaarheid is gemakkelijk te realiseren voor jobinhoud, loopbaan, vorming en dies meer. In de perceptie is deze vorm van verloning op maat moeilijk billijk te houden. Ze druist in tegen de notie van distributieve rechtvaardigheid, bijvoorbeeld bij het aanwerven van iemand voor een hoger loon dan zijn peers.
‘Mass customization’ in de vorm van een cafetariaplan is mogelijk, althans voor zover de wetgeving dat toelaat. Hoewel door afspraken en procedures, en een budgettaire rigeur hier het probleem van distributieve onrechtvaardigheid vermeden kan worden, zijn we ook hier voorzichtig. Als werkgever houd je best een aantal voorwaarden in het oog. De administratieve last is daarbij ondergeschikt aan de meer principiële aspecten. Als werkgever moet je keuzes durven maken en prioriteiten durven leggen. Bijvoorbeeld laten kiezen tussen verlof en de opbouw van een pensioen lijkt me wegens de precaire toekomst van ons wettelijk pensioenstelsel niet zo verstandig.
Welk probleem lost verloning op maat dan wel op? Loon is alvast niet de grootste beïnvloedende factor van engagement en motivatie. Complexiteit in deze materie draagt te weinig bij tot de resultaten van het bedrijf. Men kan veel beter engagement (en dus ook retentie, productiviteit,…) verhogen door zich te focussen op wat echt van belang is voor een duurzame inzetbaarheid en engagement: werk op maat, ontwikkeling en loopbaan op maat én waardering, die niet monetair hoeft te zijn.
Verloning op maat? Met mate en gestandaardiseerd. En zeker niet met retentie als doel.
Gepubliceerd bij HR Square: https://hrsquare.be/nl/is-loon-op-maat-beste-motivator-en-retentiemiddel-nee-want-veel-ellende-en-weinig-opbrengst-door-frank-vander-sijpe-en-david-ducheyne/
