Bij sommige vakbonden en bij werkgeversorganisatie Voka klinkt de roep mensen die blijven werken tijdens de coronacrisis een premie te geven. Dat is geen goed idee.
De maatregelen tegen de coronacrisis zijn ongezien. De regering wil de bevolking maximaal beschermen en tegelijk de economie laten draaien, met de focus op de essentiële sectoren. Tussen die twee doelen ontstaat wrijving. Mensen laten werken betekent dat ze meer risico lopen.
Intussen zijn 1 miljoen mensen tijdelijk werkloos. Een hallucinant cijfer. Sommigen moeten werken (essentiële sectoren), anderen mogen (als het veilig kan), en weer anderen mogen niet (in winkels bijvoorbeeld). Sommige mensen kunnen niet werken omdat ze ziek zijn of omdat er geen werk is. Ten slotte zijn er mensen die willen en anderen die niet willen werken, omdat ze bang zijn of geen zin hebben.
De vraag is hoelang we dit kunnen volhouden en hoe we de motivatie van wie werkt overeind kunnen houden.
Voor zij die niet willen maar wel moeten werken, wordt het moeilijk. Bedrijven sluiten de deuren omdat hun mensen bang zijn. Bovendien werd het verschil tussen werken en niet-werken kleiner, omdat de vergoeding voor tijdelijke werkloosheid verhoogde en ook bedrijven een toeslag bieden.
Bibbergeld
De vraag van sommige vakbonden in een aantal bedrijven is om de mensen die moeten blijven werken een premie te geven, bibbergeld. Ook werkgeversorganisatie Voka stelt de vraag, om het werk aantrekkelijk te maken. Die vraag is wel logisch, maar niet zonder risico.
Een logisch antwoord is dat mensen gecompenseerd worden voor verlies van inkomen. Vandaag is die compensatie wat hoger, vooral om mensen gerust te stellen. Anderzijds worden mensen die blijven werken betaald voor het werk waarvoor ze aangenomen werden. Maar in tijden van angst is dat niet voldoende. Zal de premie het probleem oplossen?
Net nu blijven werken zeer zinvol is, wordt de vraag naar geld op tafel gelegd. Wat als de zorgverleners niet zouden doorwerken zolang ze geen premie krijgen? Zouden zorgverleners vandaag naar het werk trekken omdat ze een hoger loon krijgen? Ik denk het niet. Er zijn mensen die hun plicht blijven doen in de job waarvoor ze gekozen hebben. Veel mensen in veel sectoren maken de keuze om te blijven werken.
Die premie is niet zozeer een financieel of ethisch probleem, maar vooral een van motivatie. Ze bezoedelt de inzet en gaat voorbij aan de psychologie van de menselijke motivatie. De angst voor besmetting verdwijnt niet door zo’n premie. Wat wel verdwijnt, is de kwaliteit van de motivatie. Er is een groot verschil tussen blijven werken en mensen helpen omdat je geld krijgt of omdat je dat zinvol vindt. De kans bestaat zelfs dat de premie de stress verhoogt, omdat je nog meer het gevoel krijgt te moeten werken. Het is beter het zinvolle van blijven werken te benadrukken.
Nationaal operating system
Het is duidelijk dat de mensen die zich blijven inzetten een waardering moeten krijgen die verder gaat dan het avondlijke applaus en de witte vlaggen. Laat ons dat niet met een tijdelijke premie doen, maar wel door een debat te houden over hoeveel maatschappelijke dienstverlening ons waard is. Hoeveel willen wij investeren in een veerkrachtig ‘nationaal operating system’?
Om een land te doen draaien is een besturingssysteem nodig. Het gaat niet alleen om infrastructuur, maar vooral over de motivatie en competenties van mensen. Dit land zal deze crisis doorstaan dankzij de inzet van vrouwen en mannen die willen en kunnen doen wat nodig is. Het zijn hun inzet, doorzettingsvermogen, creativiteit en expertise die ons veerkrachtig maken.
De coronacrisis legt de tekortkomingen van ons operating system bloot. Het toont aan hoe wij de inzet van mensen in het verleden hebben gekocht en voorbijgegaan zijn aan wat mensen nodig hebben om intrinsiek gemotiveerd te blijven. Zo hebben we de veerkracht van onze maatschappij uitgehold.
Laat ons de fierheid van de mensen die blijven werken niet tenietdoen door ze om te kopen met een premie, die altijd te laag zal zijn en niets oplost. Geef nooit brood aan iemand die dorst heeft.
