Deze opinie werd gepubliceerd in De Tijd
https://www.tijd.be/opinie/algemeen/opletten-voor-wildgroei-aan-ontslagbeschermingen/10389457.html
De hervorming van de arbeidsmarkt
De regering wil de arbeidsmarkt hervormen. Dat is nodig. Zo klinkt de vraag naar meer flexibiliteit bij zowel de werkgevers als de werknemers luid. Het gaat dan over enerzijds een betere afstemming van werk en privé, en om een aanpassing aan nieuwe realiteiten in de markt. De inspanningen van de regering en meer bepaald van minister Dermagne lijken zich meer en meer toe te spitsen op het verder uitbouwen van de rechten, waaronder een nog grotere bescherming van de werknemer.
Er liggen momenteel verschillende wetsontwerpen voor extra ontslagbescherming op tafel. Een van deze ontwerpen stelt dat werknemers een ontslagbescherming genieten wanneer het ontslag geïnspireerd is door het feit dat ze ooit een vraag gesteld zouden hebben om flexibeler te mogen werken, of om een meer voorspelbare werkregeling te krijgen. De bewijslast ligt bij de werkgever.
Iedereen heeft het recht om een vraag voor meer flexibiliteit te stellen, zoals iedereen het recht heeft om een job te zoeken die het best aansluit bij de eigen mogelijkheden en behoeften. En zoals elke werkgever het recht heeft zo’n aanvraag al dan niet te aanvaarden. We begrijpen niet dat een discussie over flexibiliteit aanleiding moet geven tot extra bescherming tegen ontslag.
Een wildgroei aan ontslagbeschermingen
Er zijn reeds heel wat beschermingen tegen ontslag. Naast de opzegtermijnen en -vergoeding is er o.a. ook bescherming tegen discriminatie, tegen ontslag gelinkt aan het gebruik maken van thematische verloven of tijdskrediet, educatief of politiek verlof en omwille van het maken van opmerkingen in het kader van de procedure voor het arbeidsreglement. Deze opsomming is helemaal niet volledig.
De wetsontwerpen voegen dus nu ook nog een reeds vermelde aanvullende bescherming tegen nadelige behandeling, voor het verzoeken van flexibiliteitsregelingen voor zorgdoeleinden, voor het niet hernieuwen van een contract van bepaalde duur in geval van zwangerschap of geboorte, in geval van het niet respecteren van opgebouwde arbeidsrechten, getuigenbescherming, en klokkenluiden toe.
Waarom wij niet voor deze aanpak zijn
Dit is een wildgroei aan ontslagbeschermingen die de relatie tussen werkgever en werknemers alleen maar kan vertroebelen.
Ten eerste, is het overdreven dat een werkgever eventueel jaren na dato iemand zou ontslaan omdat hij of zij ooit een vraag zou gesteld hebben om in een meer voorspelbare werkregeling te mogen werken.
De problemen zijn groter dan dat. Deze verregaande juridisering zal leiden tot een formalisering van de arbeidsverhoudingen. Leidinggevenden worden voorzichtiger en zullen elk debat, elk conflict moeten vastleggen.
Leidinggevenden en HR-professionals weten heel goed waartoe een dergelijke dossieropbouw leidt: verminderd vertrouwen en moeilijke arbeidsrelaties. In een sfeer waar alles wat iemand zegt of niet zegt ooit gebruikt kan worden tegen elkaar, kan vertrouwen moeilijk bestaan.
Daarbij komt dat België aan alle regels voor ontslagbescherming voldoet. Wij zijn één van de landen waar de bescherming van de werknemers het meest uitgebreid is. Dat heeft naast de positieve gevolgen ook negatieve gevolgen. Dit leidt tot een verlamming van de arbeidsmarkt. Mensen blijven zitten, ook al zouden ze er baat bij hebben om te veranderen.
Ten slotte blijft het zoeken naar een balans tussen werk en privéleven een grote uitdaging. Het wordt steeds moeilijker alles georganiseerd te krijgen. Door thematische verloven, deeltijds werk, telewerk en ga zo maar door zijn teams nooit meer samen.
Een werkgever heeft het recht om zich te organiseren en bepaalde eisen te stellen, ook al zal de schaarste op de arbeidsmarkt onvermijdelijk leiden tot meer openheid ten aanzien van flexibiliteit.
Door deze normale gesprekken steeds meer in een juridisch kader te gieten, worden die gesprekken gewoon moeilijker.
Welk probleem lossen we dan op?
Laat ons wel wezen. Er is geen enkele leidinggevende of HR-professional die graag iemand ontslaat. Er moet altijd een goede, verdedigbare reden zijn. De cijfers tonen ook aan dat het aantal ontslagen door de werkgever in België klein is. Deze toenemende bescherming lost dan ook geen enkel probleem op.
Het wordt tijd dat de politiek zich rekenschap geeft van wat er echt op de werkvloer gebeurt. Goed werkgeverschap zal enkel ontstaan in een context waar rechten en plichten in balans zijn en waar vertrouwen heerst. De drang tot het juridiseren en het maximaliseren van de bescherming tegen ontslag maken dat goed werkgeverschap nog maar eens moeilijker.
Dit is dus een oproep om te stoppen met de wildgroei van ontslagbeschermingen.
En het is vooral een pleidooi om te streven naar een normalisering van de arbeidsrelaties en het vermijden van verregaande juridisering.
Luc De Bodt, Frédéric Demars, David Ducheyne, Yves Hebb, Bart Lambrechts, Inez Senecaut, Bart Van Bambost, Wouter Van Linden.
De auteurs zijn allen actief in de HR-wereld en reageren uit eigen, professionele naam. Ze zijn lid van de Hrpro.be Soundboard.
Photo by Paula Schmidt: https://www.pexels.com/photo/wooden-chair-on-a-white-wall-studio-963486/
